Виҫӗмкун Канаш хулинче пӗр пуҫлӑха темиҫе пуҫлӑх саламланӑ. Ҫав кун унта Раҫҫей Федерацийӗн Налук службин районсем хушшинчи 4-мӗш инспекцийӗн ҫӗнӗ пуҫлӑхӗ ӗҫе кӳлӗннӗ.
Налукҫӑсен ертӳҫине коллективпа кӑна мар, асӑннӑ ведомство налук пухакан территорисенчи муниципалитетсен: Канаш хулин (администраци ертӳҫи — Владислав Софронов), Канаш районӗн (ертӳҫи — Владимир Степанов), Тӑвай районӗн (ертӳҫи — Владимир Ванерке) пуҫлӑхӗсемпе те паллаштарнӑ.
Районсем хушшинчи 4-мӗш инспекцие Надежда Поликарпова ертсе пыма тытӑннӑ. Ҫӗнӗ ӗҫ коллективӗнчи пӗрремӗш ӗҫ кунӗпе ӑна ФНСӑн Чӑваш Енри управленийӗн пуҫлӑхӗ Марина Петрова та саламланӑ. Тӳре-шара Канаш тӑрӑхӗнчи тӗп налукҫӑна чечек ҫыххи тыттарнӑ, ӑшӑ сӑмахсем каланӑ.
Паян — Анатолий Миттов художникӑн, живописецӑн, графикӑн черетлӗ ҫуралнӑ кунӗ. Паллӑ датӑна «Фейсбукри» хӑйӗн аккаунтӗнче Геннадий Иванов-Орков ӳнер тӗпчевҫи аса илтернӗ май паллӑ, ҫав вӑхӑтрах кӗске ӗмӗрлӗ ӳнерҫӗн хура-шурӑ сӑнӳкерчӗкне тата унӑн хӑш-пӗр ӗҫне вырнаҫтарнӑ.
Анатолий Миттов 1932 ҫулта Канаш районӗнче Сиккассинче ҫуралнӑ. Чӑваш халӑх сайтӗнче те ун пирки хыпар вырнаҫтарнӑ: паллӑ ҫынсен ҫуралнӑ кунӗсен баннерӗнче Анатолий Миттов ячӗ тивӗҫлӗ вырӑн йышӑнать. Малтан Шупашкарти ӳнер училищине, кайран Ленинградри И. Репин ячӗллӗ живопись, скульптура тата архитектура институтне вӗренсе пӗтернӗ. Унӑн пултарулӑх ӗмӗрӗ пурӗ те вунӑ ҫула кӑна тӑсӑлнӑ. 39 ҫултах куҫне хупнӑскер пурӑннӑ вӑхӑтра чӑваш живопиҫӗнче йӗр хӑварма ӗлкӗрнӗ. «Художникӑн хӑйӗн ӗҫӗнче наци сывлӑшӗн ҫеммине ӑнланмалла, хӑйӗн халӑхне юратмалла», — шухӑшланӑ ҫулне кура мар ӑслӑ Анатолий Миттов...
Раштавӑн 9–10-мӗшӗсенче Шупашкарта Чӑваш Ен Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн парнисене ҫӗнсе илессишӗн хӗрарӑмсем ирӗклӗ майпа кӗрешнӗ. «Шупашкар Арена» пӑр керменӗнчи ӑмӑртӑвӑн ӗнерхи ирхи программинче бронза медальсене выляттарнӑ. Унта пур виҫе категорийӗпе те ҫав вырӑншӑн кӗрешнӗ.
58 килограмчченхи хӗрарӑмсен хушшинче Канаш район хӗрӗ, Ҫӗнӗ Шупашкарти Олимп резервӗн училищинче вӗренекен Вероника Чумикова бронза медале тивӗҫнӗ. Ольга Смирнова тренер патӗнче ӑсталӑха туптакан хӗр финалти кӗрешӳре 2:1 шутпа Екатерина Вьюнована ҫӗнтернӗ. Канаш хӗрӗпе вӑй виҫни Мускав хулишӗн тата Чӗмпӗр облаҫӗшӗн ӑмӑртнӑ. Екатерина Вьюнова маларах Шупашкарти олимп резервӗн училищинче вӗреннӗ.
Раштав уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Василий Каховский ӑсчаха халалласа Канаш ҫӗрӗ ҫинче анлӑ лару иртмелле.
Ӑна Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ асӑннӑ вӗренӳ заведенийӗнче археологи пайӗнче вӑй хунӑ патшалӑхӑн тата обществӑн паллӑ ӗҫченӗ, пысӑк тавракурӑмлӑ ӑсчах, талантлӑ вӗрентекен ҫав ҫын ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ анлӑ ларӑва йӗркеленӗ май унта хутшӑнма йыхравлать.
Лару 2016-мӗш ҫулхи раштав уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Атнашри пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан шкулта 10 сехетре пуҫланмалла.
Мероприятие маларах асӑннӑ институтӑн директорӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Леонид Петров тата ыттисем хутшӑнмалла, тухса калаҫмалла. Василий Филиппович Каховский ывӑлӗ Борис Васильевич та, вӑл истори ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, ларӑва хутшӑнӗ.
Паян чӑваш халӑхӗ тӗнчипе паллӑ чӗлхеҫӗпе, чӑваш сӑмахӗн тӗпчевҫипе Михаил Иванович Скворцовпа сывпуллашрӗ. Мероприяти Шупашкарти Граждан урамӗнче вырнаҫнӑ «Ритуаллӑ пулӑшу» предприятийӗн сывпуллашу залӗнче иртрӗ.
Тухса калаҫакансен йышӗнче Г. Корнилов профессор, Ю. Виноградов чӗлхеҫӗ, А. Кипеч ҫыравҫӑ, Ю.Исаев министр, Т. Денисова чӗлхеҫӗ, Н. Егоров чӗлхеҫӗ, В. Туркай сӑвӑҫ, Е. Майков вӗрентӳҫӗ пулчӗҫ. Вӗсем пурте словарьсен авторне ырӑ сӑмахпа асӑнчӗҫ, пурнӑҫне аса илчӗҫ. Михаил Ивановича Шупашкар районӗнчи Явӑш ялӗ ҫывӑхӗнчи Шупашкар хула ҫӑви ҫине пытарчӗҫ. Чӑваш чӗлхин паллӑ тӗпчевҫи хӑйӗн канлӗхне кунти «Мухтав алеййинче» тупрӗ.
Асӑну каҫӗ малалла Шупашкарти «Сарпике» кафере иртрӗ. Ӑсчахпа пӗрле ӗҫленӗ ӗҫтешӗсем тата тӑванӗсем Михаил Ивановича ырӑ сӑмахпа аса илчӗҫ, асӑнчӗҫ.
«Республика» хаҫат редакторӗнче ӗҫленӗ Лидия Михайлова (Филиппова) малашне ЧР Культура министерствинче вӑй хурӗ. Вӑл этноконфесси хутшӑнӑвӗсен пай пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫлӗ. Ку должноҫ Сергей Казаков кайнӑ хыҫҫӑн пушӑ пулнӑ.
Лидия Ивановна 1967 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Ҫеҫпӗл ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑл И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн историпе филологи факультетӗнче аслӑ пӗлӳ илнӗ. 1989-1994 ҫулсенче «Урал сасси» хаҫатра куҫаруҫӑра, корреспондентра, редактор ҫумӗнче ӗҫленӗ. 1994-1997 ҫулсенче «Хыпар» хаҫатра вӑй хунӑ. Кайран Чӑвашрадиора, «Ульяновец» хаҫатра ӗҫленӗ. Лидия Ивановна сӑвӑсем ҫырать, унӑн ӗҫӗсем чылай кӗнекере кун ҫути курнӑ.
Чӑваш чӗлхи ӑслӑлӑхӗ паян пысӑк ҫухату тӳсрӗ — пирӗнтен паллӑ чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи, сӑмах пуххисен ӑсти Михаил Иванович Скворцов уйрӑлса кайнӑ.
Юлашки ҫулсенче вӑл сахал мар ӗҫ турӗ, туса ҫитермен ӗҫӗсем те чылайччӗ унӑн. Сӑмахран, «Бхагавад-Гита» (индуизм тӗнӗн тӗп кӗнекисенчен пӗри) кӗнекене чӑвашла куҫарса халӑх патне ҫитересшӗнччӗ. Ҫавӑн пекех медицина терминӗсен словарьне хатӗрлетчӗ, ҫӗнӗ пысӑк чӑвашла-вырӑсла словарь кӑларас ӗҫпе ӗҫлетчӗ.
Скворцов Михаил Иванович 1933 ҫулхи кӑрлачӑн 8-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Иккӗмӗш Хурамалта ҫуралнӑ. Хусан университечӗн филологи уйрӑмӗнче (1954), Мускаври университет ҫумӗнчи Хӗвел тухӑҫ чӗлхисен институтӑн араб чӗлхисен уйрӑмӗнче (1964), аспирантурӑра (1971) пӗлӳ пухнӑ. Михаил Иванович ытларах енӗпе словарьсем хатӗрленӗ. Ҫавӑн пекех вӑл калаҫу кӗнекисем те пичетлесе кӑларнӑ.
Сывпуллашу вӑхӑчӗпе вырӑнӗ пирки: сывпуллашу шӑматкун, раштавӑн 3-мӗшӗнче 11 сехетре Шупашкар, Граждан урамӗ, 19 адреспа («Ритуаллӑ пулӑшу» («Ритуальные услуги») МУП) пулӗ.
Канмалли кунсенче Пӗтӗм Раҫҫейри «Чӑваш пики» конкурс иртнӗ. Вӑл кӑҫалхипе улттӑмӗш хут пулнӑ. Кӑҫал конкурса Ханты-Манси тата Ямал-Ненецк автономи округӗсенчен, Мурманск хулинчен, Самар, Чӗмпӗр, Тӗмен облаҫӗсенчен, Тутар, Пушкӑрт, Крым Республикисенчен килнӗ. Тата, паллах, Чӑваш Ен пикисем пулнӑ.
Хӗрсем пилӗк конкурсра тупӑшнӑ. Малтан хӑйсемпе паллаштарнӑ, унтан ӑс-хакӑл конкурсӗ иртнӗ. Кун хыҫҫӑн пикесем чӑваш апат-ҫимӗҫӗпе, чӑваш тумӗпе паллаштарнӑ, хӑйсен пултарулӑхне кӑтартнӑ.
Кӑҫал «Чӑваш пики» ята Тутарстанри Ҫӗпрел районӗнчен килнӗ Ксения Романова тивӗҫнӗ. Иккӗмӗш вырӑна та тулай чӑвашӗ йышӑннӑ: Пушкӑртстанри Елена Садыкова. «Чи хӳхӗм пике» номинацире Крым пики Ксения Сергеева мала тухнӑ. Куракансем Канаш районӗнчи Мила Яковлевӑна килӗштернӗ. «Ҫепӗҫ пике» — Элӗк районӗнчи Нелли Львова, «Ӑс пике» — Пушкӑртстан пики Дарья Степанова. Кӑҫал жюри пайташӗсем «Чӑваш Ен тулашӗнчи чи пултаруллӑ пике» номинацире те палӑртма шухӑшланӑ. Унта Чӗмпӗр облаҫӗнчи Ангелина Адамовӑпа Ямал-Ненецк автономи округӗнчи Екатерина Сафронова ҫӗнтернӗ.
Канашри кайӑк-кӗшӗк хапрӑкӗнче чӑх-чӗпӗн ҫӗнӗ ӑратне ӗрчетеҫҫӗ. Ҫак эрнере унта «Супер Ник» тата «Браун Ник» ӑратлӑ талӑкри чӗпсем илсе килнӗ. Свердлов облаҫӗнчи «Свердловский» ӑратлӑ савутран 28 пин пуҫ турттарса килнӗ.
Канаш районӗнчи ветеринарсем тӑрӗсленӗ хыҫҫӑн чӗпсене уйӑхлӑха карантина хупнӑ. Вӑл вӑхӑтра вӗсем епле аталаннине асӑрхаса тӑрӗҫ.
Инҫетрен илсе килнӗ чӗпсене ҫуркунне халӑха сутма палӑртаҫҫӗ. Вӗсем ҫӑмарта тумалли чӑхсем пулӗҫ.
Сӑмах май ҫакна та палӑртмалла: ҫуркунне хапрӑка Мускав ҫыннисем туяннӑ. Вӗсем предприятие хупма шутламаҫҫӗ, чӑх ӑратне ҫӗнетсе хапрӑка аталантарасшӑн. Шупашкар районӗнчи «Чӑваш бройлерӗ» пирки вара аталанать теме йывӑр. Унта чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче инкубаторсене ҫӑмарта хумалла тенӗччӗ те, анчах ку хыпар чӑна килесси иккӗленӳллӗ: хапрӑкра ӗҫлекенсем калаҫнӑ тӑрӑх, ҫӑмарта раштав уйӑхӗнче кӑна кӳрсе килмелле-мӗн.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Канашри пӗр пуҫлӑха костюм хывса ҫӳп-ҫап тиеме хушнӑ. Унта вӑл ӗнер пулнӑ.
Промышленность хулинчи ҫивӗч ыйтусенчен пӗри — ҫӳп-ҫап турттарманни. Тиесе каяҫҫӗ-ха ӑна, анчах вӑхӑтра мар тата ӗҫе тӗплӗн пурнӑҫламаҫҫӗ. «Юрать, хал хӗл те. Ҫулла чӑтмалла мар шӑршӑ тӑрать. Ҫӳп-ҫапа темиҫе уйӑх ӗнтӗ турттарса кайман», — элекленӗ Элтепере канашсем.
Ҫӳп-ҫап турттаракан компани «Чистый город» (чӑв. Таса хула) муниципалитетӑн унитарлӑ предприятийӗ парӑма кӗрсе кайнипе сӑлтавланӑ. Ҫынсем те тӗрлӗрен: пӗрисем тӳлеҫҫӗ, теприсем — ҫук.
Йӑлари каяша турттаракан предприяти пуҫлӑхне Михаил Игнатьев костюм хывса ҫӳп-ҫап тиеме хушнӑ. Канаш хула администрацийӗн пуҫлӑхне Владислав Софронова та сӑмах хытах лекнӗ. Икӗ эрнере йӗркене кӗртмесен ӑна Элтепер отставкӑна ярассипе хӑратнӑ.
-8.7 °C